درمان خانگی روماتیسم کودکان، با طب سنتی

روماتیسم کودکان یکی از بیماریهای شایع سنین کودکی است و علایم متفاوتی دارد که باید در صورت مشاهده علایم، از آن پیشگیری نمود. این بیماری از جمله بیماری هایی است که امکان ابتلا به آن در سنین کودکی و به خصوص زمان دانش آموزی بیشتر است، ارثی نبوده و از راههای تنفسی منتقل می شود.

روماتیسم کودکان می تواند ناشی از فاکتورهای ژنتیکی باشد و همین امر امکان انتقال عفونت استرپتوکوکی را به صورت فرد به فرد افزایش خواهد داد، اما این بیماری به هیچ وجه از مادر به کودک منتقل نمی شود ولی عفونت استرپتوکوکی از طریق بزاق دهان و یا راههای تنفسی می تواند به فرد دیگر منتقل شود و به همین دلیل افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند باید حتما قرنطینه شوند تا خطر ابتلای سایر افراد کاهش یابد.

علت این بیماری نوعی عفونت گلو است که توسط باکتری استرپتوکوک پدید می آید. عفونت استرپتوکوک را می توان به انواع مختلفی دسته بندی نمود که تنها نوع A آن است که سبب ایجاد تب روماتیسمی کودک میشود. تب روماتیسمی یکی از بیماری هایی است که معمولا کودکان دانش آموز به آن دچار می شوند اما تمامی کودکانی که به این بیماری مبتلا می شوند دچار تب نشده و قلب آنها مورد حمله قرار نمی گیرد و به همین دلیل باید حتما به علایم دیگری نیز توجه نمود. اولین علامت بیماری روماتیسم کودکان تورم در مفصل های اصلی بدن است.

پس از گذشت مدتی کودک دچار التهاب قلب می شود که در نتیجه آن سلولهای کاردیف قلب (سلول های ماهیچه ای) دچار آسیب شده و چنانچه کنترل نشود عملکرد قلب را تضعیف خواهد کرد. این کار سبب عملکرد غیرطبیعی کره¹ شده و در نتیجه التهاب مغز در پی خواهد داشت. علاوه بر این امکان وقوع راش پوستی یا ندول های² پوستی در بیمار وجود دارد.

1: کره کلمه یونانی و به معنای رقص و اختلال حرکتی ناشی از التهاب بخشهای کنترل کننده تنظیم حرکات در مغز است. این اختلال در ۳۰-۱۰ درصد بیماران مبتلا به تب روماتیسمی دیده می شود. برخلاف آرتریت و کاردیت، کره در مراحل دیررس بیماری تظاهر می کند، از ۱ تا ۶ ماه پس از عفونت حلق، نشانه های اولیه شامل بل شدن خط بیمار در مدرسه، اشکال در پوشیدن لباس و مراقبتهای شخصی یا حتی راه رفتن و غذا خوردن که به علت حرکات غیرطبیعی و غیرارادی بدن رخ میدهد.

این حرکات غیرارادی ممکن است در حین خواب از بین بروند و یا در حالت استرس و خستگی تشدید پیدا کنند. در دانش آموزان این حرکات روی فعالیتهای آموزشی تأثیر منفی می گذارد، زیرا بیمار تمرکز مناسب روی مطالب را ندارد، مضطرب است و دچار عدم تعادل روحی-روانی (مثلا زود به گریه کردن افتادن) می شود. اگر بیماری ضعیف باشد ممکن است خود را تنها با تغییرات رفتاری نشان دهد. این تظاهر، خود محدودشونده است، گرچه انجام درمان حمایتی و پیگیری لازم است.

2: ندول: یک ساختار غیرعادی گرد و تقریبا سفت است که می تواند در قسمتهای مختلف بدن بروز کند

میزان کودکان مبتلا به بیماری روماتیسم در کشورهای مختلف جهان متفاوت است. طبق بررسی های انجام شده در کشورهای گرمسیری جهان، کودکان بیشتری به این بیماری مبتلا می شوند. پس از درمان آنتی بیوتیکی خطر ابتلا به این بیماری کاهش می یابد و کسانی که از آنتی بیوتیک استفاده می کنند امکان ابتلا به بیماری روماتیسمی کودکان را نشان نمی دهند.

با اینکه در تحقیقات مذکور، درمان آنتی بیوتیکی اعمال شد اما خیل عظیمی از کودکان از این انتی بیوتیک استفاده نکردند و به همین دلیل بسیاری از کودکان در سنین ۵ الی ۱۵ سال به این بیماری مبتلا شدند و درصد کمی از کودکان نیز به بیماری قلبی دچار شدند.

درصد ابتلا به بیماری روماتیسم کودکان در هر یک از کشورها متفاوت است و نمی توان درصد دقیقی برای آن ذکر نمود. کشورهایی وجود دارند که در آنها حتی یک مورد کودک مبتلا به این بیماری گزارش نشده است اما در کشورهایی هم این بیماری روند رو به بالا دارد و شمار مبتلایان ۴۰ در ۱۰۰ هزار نفر است. تخمین زده می شود که ۱۵ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند. هر ساله ۲۸۲ هزار نفر به این بیماری مبتلا می شوند و ۲۳۳هزار نفر آنها جان خود را از دست می دهند.

علائم روماتیسم کودکان

بیماری روماتیسم کودکان علایم متعدد و منحصر به فردی دارد که در افراد مختلف متفاوت است و حتما باید به آن توجه داشته باشید. از جمله مهمترین این علایم می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• 🔸 التهاب لوزهها
• 🔸 تب بدن
• 🔸 درد گلو
• 🔸 سردرد
• 🔸 قرمز شدن کام

بدن افراد مبتلا به این بیماری ترشحات چرکی نیز دارد. این علایم ممکن است در کودکان مدرسه ای کمتر دیده شود یا به آن توجه کمتری شود، اما باید به این موارد توجه داشته باشید تا بتوانید اقدام به پیشگیری نمایید. پس از اینکه علایم از بین رفت حدود ۲ هفته بی علامتی مشاهده خواهید کرد.

به یاد داشته باشید که بیماری روماتیسم کودکان به بیماری های دیگری نیز شباهت دارد که باید توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود. نوعی بیماری وجود دارد که اغلب پس از عفونت استرپتوکوکی ایجاد می شود و تمامی علایم آن شبیه به علایم بیماری روماتیسم کودکان است. در صورت مشاهده علایم این بیماری حتما باید از آنتی بیوتیک استفاده شود.

آرتریت ایدیوپاتیک جوانان از جمله بیماری هایی است که به روماتیسم کودکان شباهت بسیاری دارد اما در این بیماری درد مفاصل و التهاب بیش از ۶ هفته به طول می انجامد. آرتریت ایدیوپاتیک جوانان شایع ترین شکل ورم مفصلی آرتریت پایدار در کودکان است. بیشترین بروز این بیماری در اوایل دهه دوم زندگی است و به طور کلی در صورتی که در فرد زیر ۱۶ سال، آرتریت بدون علت مشخص به مدت حداقل ۶ هفته پایدار باشد، تشخیص این بیماری داده میشود.

بیماری لایم نیز از دیگر بیماری هایی است که شباهت بسیاری به روماتیسم کودکان دارد. لازم به ذکر است که برخی از بیماری های مادرزادی نیز وجود دارند که می توانند علایمی مشابه با بیماری روماتیسم کودکان داشته باشد. لایم نوعی عفونت اسپیروکتی چند سیستمی است. این بیماری شایع ترین بیماری ناشی از نیش کنه در نیمکره شمالی است. شروع بیماری با علایم پوستی به نام «چشم گاو» هم شناخته می شود.

بیمار تب، سردرد، سفتی گردن، میالژی (درد عضلات)، آرترالژی درد مفاصل و اریتم (بیماری التهابی چربی زیر پوست) مزمن مهاجر دارد که بعدها ممکن است تظاهرات مفصلی و عصبی نیز داشته باشد. بیماری دارای سه مرحله است: مرحله اول شامل علایم شبه سرماخوردگی و پوستی، مرحله دوم شامل علایم عصبی و علایم قلبی و مرحله سوم شامل تظاهرات مفصلی

عوامل مؤثر در ابتلا به روماتیسم

همان طور که اشاره شد بیماری روماتیسم کودکان از طریق عفونت گلو ایجاد و در اثر پاسخ غیرطبیعی سلول های ایمنی در برابر عفونت گلو ایجاد می شود. این بیماری ابتدا از گلودرد آغاز می شود. این درد می تواند به صورت بسیار خفیف باشد که رفته رفته درد آن بیشتر خواهد شد. لازم به ذکر است که حتما باید پس از مشاهده علایم اقدام به درمان آن نمایید.

درمان روماتیسم کودکان با استفاده از آنتی بیوتیک امکان پذیر است. استفاده از آنتی بیوتیک سبب جلوگیری از ایجاد عفونت جدید خواهد شد و می تواند دارویی برای پیشگیری باشد. در صورت عدم استفاده از آنتی بیوتیک امکان بروز عفونت جدید وجود دارد که این امر سبب تشدید وضعیت حال بیمار خواهد شد. ریسک تشدید حملات در ۳ سال اول بیماری بالاتر است و از این رو بهتر است پیشگیری نمایید.

گرم بودن هوا از جمله دیگر مواردی است که سبب شایع شدن این بیماری می شود. گونه استرپتوکوک نیز از جمله فاکتورهای مهم است و البته نمی توان گفت که چه کسانی امکان ابتلا به این بیماری را دارند. در صورتی که فرد مورد حملهى نوع خاصی از استرپتوکوک قرار گیرد، احتمال ابتلا به بیماری روماتیسمی در او افزایش می یابد. روماتیسم کودکان عفونی نیست اما فارنژیت (التهاب گلو) استرپتوکوکی یک فاکتور عفونی است و دلیل شیوع آن عفونت است.

امکان انتقال عفونت استرپتوکوکی در مکان های شلوغ افزایش می یابد و معمولا در مناطقی که دمای هوا بالا باشد امکان شیوع این بیماری بالاست و به همین دلیل باید از حضور یافتن در مراکزی مانند مدرسه، خانه شلوغ و یا سالن های ورزشی که یک بیمار مبتلا به این بیماری وجود دارد، خودداری نمود. یکی از راههای پیشگیری ابتلا به بیماری روماتیسم کودکان را می توان شستشوی کامل دست و صورت دانست.

انواع بیماری‌های روماتیسمی

• روماتیسم پوستی
• روماتیسم عصبی
• آرتروز (Osteoarthritis)
• آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis)
• لوپوس (Lupus)
• آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic arthritis)
• اسکلرودرمی
• سندرم شوگرن (Sjogren syndrome)
• نقرس (Gout)
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• آرتریت عفونی

خطرناکترین نوع روماتیسم

آرتروز (Osteoarthritis)

آرتروز یکی از خطرناک‌ترین انواع روماتیسم و شایع‌ترین نوع آرتریت است. این بیماری نوعی التهاب است که با نام «آرتریت دژنراتیو» شناخته می‌شود. این عارضه اغلب در دست، لگن و زانو ایجاد می‌شود.

آیا روماتیسم در کودکان قابل درمان است ؟

درمان روماتیسم در کودکان نیز شبیه به درمان این بیماری در بزرگسالان است و معمولا با  ترکیبی از ورزش و دارودرمانی و کمک گرفتن از طب سنتی انجام می‌شود.

درمان خانگی برای روماتیسم

درمان روماتیسم با داروهای گیاهی از دیگر روش های خانگی است که می تواند در تسکین درد و بهبود بیماری مؤثر باشد.

زردچوبه: زردچوبه یکی از ادویه هایی است که در همه خانه های ایرانی یافت می شود و چاشنی اصلی غذاهای ایرانی است. مطالعات متعدد نشان داده اند که کورکومین یک ترکیب قوی در زردچوبه است که می تواند تورم بدن را کاهش دهد. از آنجایی که یکی از عوارض روماتیسم التهاب است، این ادویه پرخاصیت می تواند به بهبود بیماری کمک کند. یکی از راههای افزایش مصرف زردچوبه، اضافه کردن آن به غذاها در هنگام آشپزی است. می توانید دمنوش زردچوبه را نیز تهیه کنید، بدین صورت که چهار فنجان آب و یک قاشق چایخوری زردچوبه را مخلوط کرده و دم کنید. همچنین می توانید لیمو یا عسل برای بهبود طعم به آن اضافه کنید.

زنجبیل: زنجبیل گیاهی خوشبو و خوش طعم است که در اکثر غذاهای ایرانی به عنوان یک چاشنی معطر، عطر و طعم بی نظیری در غذا ایجاد می کند، اما در کنار عطر و بوی بی نظیر، نباید از خواص معجزه آسای درمانی آن نیز غافل شد. برای بهبود روماتیسم، ۶ قاشق چایخوری پودر زنجبیل، سه قاشق چایخوری فلفل سیاه و ۶ قاشق چایخوری پودر زیره سیاه را با آب ترکیب کنید و روزی سه بار نصف قاشق چایخوری از آن را مصرف کنید تا تأثیر فوق العاده آن را در قسم کاهش دردهای مفصلی دریابید.

ورزش کردن به افزایش قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری مفاصل کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که ورزش می‌تواند به مدیریت درد در افراد مبتلا به روماتیسم کمک کند. بهترین ورزش‌ها برای درمان روماتیسم شنا کردن در آب گرم، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و انجام تمرینات قدرتی است.

منبع: کتاب طب سنتی کودکان – نوشته نرگس تشکری