درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان

درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان

یکی از اختلالات تقریبا شایع در کودکان اختلال وسواس فکری عملی است. این اختلال شامل فکرهایی است که تحت کنترل و اراده کودک نیستند و باعث بالا رفتن سطح اضطراب در کودک می شوند. پس کودک برای پایین آوردن سطح اضطراب به وسواس عملی متوسل می شود و مجبور می شود یک سری کارها را بصورت روتین و با نظم و ترتیب خاصی انجام دهد.

پس سرزنش کردن کودک عملا بی فایده بوده و فقط باعث افزایش اضطراب کودک می شود. پس از کودک نخواهید که در برابر این فکرها مقاومت کند چرا که کودک بیش از هر کسی از این افکار در عذاب است و اگر این افکار تحت کنترل او می بود، قطعا این کارها را انجام نمی داد.

درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان-چه عواملی باعث بروز OCD در کودکان می‌شود؟-درمان وسواس فکری عملی-درمان وسواس فکری عملی در کودکان-درمان وسواس با گیاهان-انواع وسواس فکری-اجباری در کودکان

چه عواملی باعث بروز OCD در کودکان می‌شود؟

علت ایجاد وسواس در کودکان پیش از هر چیز تحت تاثیر ژنتیک و سپس مشاهده رفتار والدین، پیام های هشدار دهنده اطرافیان ( مانند: دست نزن کثیفه، دستت را تمیز بشور، حواست باشه تمیز و خوش خط بنویسی، من دستشویی عمومی نمی رم بو می ده، فلان جا بو میاد و..) و تشویق کودک برای تمیز بودن و محتاط بودن است که همین باعث می شود کودک برای گرفتن تشویق والدین رفتار وسواسی را بیشتر انجام دهد.

شیوع وسواس در پسرها بیشتر از دختر هاست. چرا که اصولا مردان در برابر هر نوع مشکل جسمی و روانی آسیب پذیرتر هستند. هر چقدر وسواس زودتر شروع شود و سابقه ژنتیکی در خانواده وجود داشته باشد، امکان درمان کامل کمتر می شود و اختلال میل به مزمن شدن پیدا می کند. شایان ذکر است این اختلال بشدت فراز و فرود داشته و بسته به میزان اضطراب کودک ممکن است عود داشته باشد.

انواع وسواس فکری-اجباری در کودکان

انواع وسواس فکری عملی:

• 1-وسواس شدید نسبت به خاک یا میکروب؛
• 2-تردیدهای مکرر مانند قفل بودن یا نبودن در؛
• 3-غرق شدن در افکار مربوط به خشونت، صدمه زدن یا کشتن شخصی یا آسیب به خود؛
• 4-صرف مدت‌زمان طولانی برای لمس اشیا، شمارش و تفکر درباره اعداد و توالی‌ها؛
• 5-درگیری ذهنی درباره نظم، تقارن یا دقت بیش‌ازحد؛
• 6-تفکر مداوم درباره انجام اعمال جنسی توهین‌آمیز یا رفتارهای ممنوع؛
• 7-آشفتگی در مواجهه با افکار مغایر با اعتقادات مذهبی شخصی؛
• 8-نیاز شدید به دانستن یا به خاطر سپردن مواردی که ممکن است بسیار جزئی باشد؛
• 9-توجه زیاد به جزئیات؛
• 10-نگرانی بیش‌ازحد در مورد اتفاقات بدی که وجود ندارد؛
• 11-افکار، اصرارها یا رفتارهای پرخاشگرانه.

وسواس آلودگی یا ترس از آلودگی

شایع ترین وسواس در کودکان وسواس آلودگی یا ترس از آلودگی است. به همین خاطر ممکن است کودک به یک سری چیزهای خاص دست نزند، یا بلافاصله پس از لمس شی خاص، دست ها یا کل بدن را بشوید.

کودکان مبتلا به وسواس ترس آسیب رساندن به خود یا دیگری را دارند و یا مرتب ترس از بیمار شدن را به همراه خود دارند( مثلا در مورد کرونا بشدت مضطرب هستند و به هیچ  وجه ماسک خود را در نمی آورند و یا بارها دست ها را با الکل ضدعفونی می کنند).

وسواس شک و تردید

نوع دیگری از تظاهر وسواس در کودکان شک و تردید است. برای مثال مرتب از مادر می پرسند: مامان بنظرت درس را خوب حفظ شدم؟ مامان بنظرت درس را بلدم؟ مامان در را قفل کردی؟ زیر گاز را خاموش کردی؟ دزدگیر ماشین را زدی؟

وسواس شمارش

نوع دیگری از وسواس شمارش است. برای مثال تعداد قدم ها را می شمارد، تعداد ساعات و دقیقه ها را حساب می کند، هر جا عددی به چشمش بخورد حفظ می کند و ..

کودکان وسواسی برای هر چیز بی ربطی خود را مسئول می دانند و یا تصور می کنند اگر کار خاصی را انجام ندهند اتفاق ناگواری می افتد. مثلا کودک غذای خود را تمام نکرده است و مادرش یکباره زمین می خورد. کودک به این نتیجه می رسد چون غذا را کامل نخورده است این اتفاق برای مادرش افتاده است.

کودک مرتب در فکر خدا، بهشت و جهنم و مسایل اخلاقی است و بشدت احساس گناه دارد. فکر توهین به خدا، مقدسات و عزیزان در این بچه ها زیاد است و از این بابت بشدت در عذاب هستند.

یکی دیگر از مواردی که در وسواس فکری کودکان زیاد دیده می شود به ذهن آوردن افراد برهنه یا تصاویر مستهجن است که باعث می شود کودک نسبت به خود احساس بدی پیدا کند.

درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان-چه عواملی باعث بروز OCD در کودکان می‌شود؟-درمان وسواس فکری عملی-درمان وسواس فکری عملی در کودکان-درمان وسواس با گیاهان-انواع وسواس فکری-اجباری در کودکان

وسواس عملی

کودک ممکن است نوشته های کتاب را چندین بار بخواند، یا چندین بار بنویسد. این کودکان مرتب نوشته های خود را پاک می کنند و هر بار سعی می کنند تمیزتر و مرتب تر بنویسند. و در انتها کار با جایی می رسد که کاغذ بشدت کثیف می شود یا پاره می شود. رفتار دیگری که در این کودکان زیاد دیده می شود متوقف کردن فیلم، برگشت به صحنه های قبلی و سوالات زیاد در هنگام تماشای فیلم است. این کودکان می خواهند مطمئن شوند که چیزی را از دست نداده اند و همین باعث درجا زدن و کلافگی اطرافیان می شود.

مورد دیگر وسواس عملی، نظم و ترتیب است. ممکن است این افراد خیلی هم مرتب و تر و تمیز نباشند ولی به سیستم و طرز چیدمان خود بشدت پایبند هستند. مثلا چیدمان وسایل روی میز، یا چینش اسباب بازی ها با یک ترتیب خاص و ..

احتکار یا ناتوانی از دور انداختن وسایل تظاهر دیگری از وسواس عملی است. این افراد فقط در حال جمع کردن وسایل هستند و هیچ چیزی را دور نمی اندازند و معتقدند شاید روزی به دردشان بخورد. مثلا تمام بطری های دلستر، کاغذهای آدامس یا قوطی های خالی بسته بندی را نگه می دارند.

تقارن: برای این افراد صاف و متقارن بودن اشیا بسیار مهم است و عدم قرینگی و کج بودن باعث اضطراب یا تنش در آن ها می شود. مثلا کج بودن تابلو، پرده، لحاف و .. باعث احساس منفی در آن ها می شود. علاوه بر این آن ها تمایل دارند از هر چیزی دو تا دوتا داشته باشند و یا در نقاشی هر چیزی را بصورت جفت می کشند. علاوه بر این اگر کاری را با سمت راست بدن انجام می دهند باید با سمت چپ هم انجام دهند.

درمان وسواس فکری عملی در کودکان بدون نیاز به دارو

۱-با فرزندتان در مورد وسواسش صحبت کنید

برای درمان وسواس فکری کودک به شیوه‌ای حمایت‌کننده با او صحبت کنید. گوش دهید و عشق خود را به او نشان دهید. یکی از راه‌های مقابله با وسواس فکری کودک این است که چیزی بگویید که برای موقعیت فرزندتان کارآمد است، مانند: «من متوجه شدم که جوراباتو بر اساس رنگ و اندازه ردیف می‌کنی، این کار به این خاطره که اضطراب زیادی داری». بگویید که اختلالی به نام وسواس فکری یا OCD ممکن است باعث این رفتارها شود و هرچقدر هم که این افکار و تشریفات برای او عجیب، شرم‌آور و غیرعادی به نظر می‌رسند، فقط بخشی از علائم معمول OCD هستند.

به فرزندتان بگویید که با ملاقات کردن روانشناس می‌توانیم بررسی کنیم که این فرض درست است یا خیر. به کودک یادآوری کنید که ما همگی یک تیم هستیم و می‌خواهیم راهکارهای مقابله با وسواس فکری را بیاموزیم و کمک کنیم تا این مشکل حل شود. به او توضیح دهید شما می‌خواهید کمک کنید فکرهای آزاردهنده او کمتر شوند. اگر نیاز به اطلاعات بیشتری درباره علائم وسواس فکری کودکان دارید می‌توانید به مقاله «علائم وسواس فکری کودکان» مراجعه کنید.

۲-به کودک بیاموزید که خود را از وسواسش جدا کند

در درمان وسواس فکری کودک به OCD یک نام خنده‌دار و یا تحقیرآمیز بدهید و هر زمان که می‌خواهد برای فرزند شما قلدری کند، آن را با همان نام صدا بزنید. شما می‌توانید این اسم‌ها یا شخصیت‌های بدجنس را از انیمیشن‌ها پیدا کنید مثلا: کروئلا! می‌توانید حتی فقط آن را «OCD بدجنس» بنامید. برای نمونه بگویید: «OCD از تو می‌خواد که دوباره دست‌هات رو بشوری» یا «OCD به تو می‌گه که سه بار کلید برق رو بزنی».

به فرزندتان بگویید: «OCD دوباره سعی می‌کنه تو رو فریب بده» یا از او بپرسید: «آیا “آدم بدجنسه” توی ذهنت داره تو رو آزار میده؟». در مورد OCD به صورت سوم شخص صحبت کنید. اجرای این راهکار برای مقابله با وسواس فکری کودک، باعث می‌شود فرزندتان خودش را از وسواسش جدا کرده و شرم و خجالت کمتری را تجربه کند و تصویر بهتری از خود را در ذهنش شکل دهد.

۳-رفتارهای اجباری مربوط به وسواس کودک را به تعویق بیندازید

با مشورت و کمک روانشناس کودک، آرام‌آرام فرزندتان را تشویق کنید که به‌تدریج اعمال اجباری که در اثر وسواس فکری ایجاد می‌شوند را به تعویق بیندازد، یا آن‌ها را تغییر دهد. وقتی کودک به مرحله‌ای رسید که می‌توانست آن‌ها را به طور کلی رها کند از او بپرسید: «آیا اون چیزی که انتظار داشتی اتفاق افتاد؟» یا «آیا به همون اندازه که انتظار داشتی بد بود؟»

به‌منظور آموزش راه‌های مقابله با وسواس فکری، به او توضیح دهید اگر درمان وسواس فکری‌اش را به کمک درمانگرش ادامه دهد بدون نیاز به انجام اعمال تکراری، اضطراب او از بین خواهد رفت. در صورتی که تسلیم‌شدن در برابر آن چه که OCD از او می‌خواهد، این مشکل را حادتر می‌کند. در واقع اگر به حرف وسواس گوش کند (آن رفتارها را انجام دهد) فقط موجود بدجنس ذهنش را قوی‌تر می‌کند.

 ۴-برای کاهش وسواس کودک،خودگویی مثبت را با او تمرین کنید

در مسیر درمان وسواس فکری کودکان، هیچ‌وقت اثر تلقین را دست‌کم نگیرید. می‌توانید با مشورت درمانگر فرزندتان، کودک را تشویق کنید. مثلا از کودک بخواهید در زمان انجام راهکارهای مقابله با وسواس فکری، جملاتی مثبت را در ذهن خود یا به صورت بلند تکرار کند. مثلا «من می‌تونم این کار رو انجام ندم یا جلوی انجامش رو بگیرم» یا «اگر این کار رو نکنم اتفاقی نمیفته».

این خودگویی‌های مثبت اثر خود را یکباره نشان نمی‌دهد اما به تدریج روی ذهن ناخودآگاه کودک تاثیر گذاشته و باعث کاهش افکار وسواسی او خواهد شد. در واقع می‌توان گفت این تکنیک یکی از موثرترین راه‌های کاهش وسواس فکری کودکان است که تلاش می‌کند با تکرار یک جمله آرامش‌بخش وسواس کودک را کنترل کند.

۵-کودک را در مسیر غلبه بر وسواس فکری تحسین کنید

فرزند شما در مسیر غلبه بر وسواس فکری، بیشتر از هرچیز نیازمند تحسین است. شما می‌توانید با اجرای راهکارهای مقابله با وسواس فکری کودک به فرزندتان کمک کنید. همچنین بهتر است در خانه به همراه کودک، راه‌کارهاییرا که درمانگر آموزش می‌دهد تمرین کنید.

در حین این تمرین‌ها با دقت به دنبال هر پیروزی کوچک کودک در برابر OCD باشید و او را برای تلاشش تحسین کنید. به یاد داشته باشید، ایستادن در برابر یک قلدر، بسیار ترسناک است. اگر فرزند شما توانست رفتار اجباری را به تعویق بیندازد یا حتی کمی آن را تغییر دهد،نیاز به تشویق دارد. با این کار نشان می‌دهید که چقدر از داشتن فرزندی تلاشگر مثل او احساس غرور می‌کنید.

۶-برای وسواس‌های فکری کودک،جعبه نگرانی بسازید

در این روش با کمک فرزندتان جعبه‌ای می‌سازید.با ساخت این جعبه کودک هر بار که جلوی رفتارهای اجباری‌اش را می‌گیرد، نگرانی‌هایش را از انجام ندادن این کارها یادداشت یا نقاشی می‌کند و آن‌ها را در جعبه می‌گذارد. این کار به کودک شما کمک می‌کند تا به جای این که روی افکار وسواسی تمرکز کند، نگرانی‌های خود را جدا کند. سپس در جلسه درمان وسواس فکری با روانشناسش در میان بگذارد. 

۷-در مسیر درمانی وسواس کودک، حمایت کنید و حمایت بگیرید

دانستن این که تنها نیستید، می‌تواند در مسیر درمان وسواس فکری کودک و کاهش فشارهای ناشی از آن به شما کمک کند. به اشتراک گذاشتن داستان‌های موفقیت‌آمیزتان با والدین دیگر می‌تواند به شما امید و اعتمادبه‌نفس بدهد. این فرایند، دو طرفه است. یعنی همان‌طور که حمایت می‌کنید، حمایت می‌گیرید. شما می‌توانید به یا یک جستجوی ساده در اینترنت یا مشورت با روانشناس کودکتان به والدین دیگری که با این مشکل روبه‌رو هستند دسترسی داشته باشید.

همچنین برای فراهم‌کردن یک محیط حمایتی امن، همسر و سایر اعضای خانواده خود را در جریان وسواس فکری کودک گذاشته و آن‌ها را برای کمک به فرزندتان بسیج کنید. برای آگاهی بیشتر، با همسر خود درباره‌ علائم OCD فرزندتان و راه‌های مقابله با وسواس فکری کودکان، صحبت کنید. اغلب اوقات بی‌میلی یکی از والدین به مشارکت‌کردن و پذیرفتن مسئولیت، ریشه در اضطراب آن‌ها دارد. این موضوع هرگز به این معنا نیست که آن‌ها نمی‌خواهند در درمان وسواس فکری کودکان کمک کنند.

۸-دیگران را در جریان وسواس کودک قرار دهید

در مورد اختلال وسواس فکری کودکتان به دیگران بگویید. برای اجرا کردن راه‌کارهای کاهش وسواس فکری کودک با روانشناس مدرسه فرزندتان همکاری کنید. این کار باعث می‌شود یک برنامه یک‌دست و موفق در درمان وسواس فکری کودکان شکل بگیرد. در جریان قراردادن دیگران باعث می‌شود نوع برخورد با رفتارهای وسواسی کودک یکسان باشد. روانشناسان معتقدند اجرای این تکنیک به ظاهر کوچک نقش مهمی در درمان وسواس فکری دارد.

درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان-چه عواملی باعث بروز OCD در کودکان می‌شود؟-درمان وسواس فکری عملی-درمان وسواس فکری عملی در کودکان-درمان وسواس با گیاهان-انواع وسواس فکری-اجباری در کودکان

اگر شدت رفتارهای گفته شده به حدی است که زندگی شما و کودک را مختل کرده است در مورد کمک گرفتن از روانشناس تردید نکنید.

منطق درمان وسواس به این صورت است که کودک در شرایط اضطراب زا قرار گیرد و آن را تحمل کند. ولی نکته مهم اینجاست که تا زمانی که کودک منطق درمان را نداند و برای رویارویی با وسواس آماده نشود این اقدام موفقیت آمیز نخواهد بود.

در صورت لزوم علاوه بر روان درمانی استفاده از دارودرمانی هم ضروری است تا روند پیشرفت درمان با سرعت بیشتری صورت گیرد.

کلینیک اینترنتی کودکان

درمان وسواس با گیاهان دارویی

مردم از دیرباز، برخی گیاهان دارویی را برای درمان اختلالات روانی و از جمله وسواس به کار برده‌اند. در صورتی که خود یا یکی از اعضای خانواده‌تان گرفتار وسواس هستید شاید بد نباشد در کنار مراجعه به یک روان‌شناس، از این گیاهان نیز به عنوان درمان مکمل استفاده کنید:

گل گاو زبان

از دمنوش گل گاو زبان می‌توانید برای کنترل اضطراب و افکار وسواسی استفاده کنید. برای تهیه‌ی این دمنوش، کافی است مقداری از این گیاه دارویی را در یک لیوان آب جوش بریزید و پنج دقیقه روی حرارات ملایم قرار دهید. سپس آن را از روی حرارت برداشته و پس از گذراندن از صافی، بنوشید.

دارچین و چای دارچین

دارچین یکی از گیاهان شناخته شده در درمان وسواس است. برای تهیه‌ی یک چای دارچین اثربخش، می‌توانید مقداری چوب دارچین را داخل قوری بریزید و یک لیوان آب جوش به آن اضافه کنید. پس از پنج تا هفت دقیقه چای شما دم کشیده و همه‌چیز برای درمان وسواس با دارچین آماده است.

عرق کاسنی

یکی دیگر از درمان‌های سنتی وسواس، نوشیدن روزی یک تا دو مرتبه عرق کاسنی است.

سایر گیاهان دارویی

علاوه بر گیاهانی که در بالا از آن‌ها نام بردیم لیمو، گل ختمی، گل بنفشه، ریواس، افتیمون و فرنجمشک نیز در درمان وسواس مؤثرند و می‌توانند به بهبود سریع‌تر فرد مبتلا کمک کنند.

درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان-چه عواملی باعث بروز OCD در کودکان می‌شود؟-درمان وسواس فکری عملی-درمان وسواس فکری عملی در کودکان-درمان وسواس با گیاهان

اگر کودکی با این مشخصات دارید برای درمان میوه جانتان به روانشناس کودک مراجعه نمایید. پیشنهاد سایت کودک الکترونیک خانم دکتر ساحل گرامی مختصص درمانگر کودک می باشد.

درمان خانگی وسواس فکری عملی کودکان-چه عواملی باعث بروز OCD در کودکان می‌شود؟-درمان وسواس فکری عملی-درمان وسواس فکری عملی در کودکان-درمان وسواس با گیاهان-انواع وسواس فکری-اجباری در کودکان