در این مقاله از کودک الکترونیک در مورد نکات مهم و کلیدی نحوه خواباندن کودک بصورت دوستانه و برنامه ریزی شده برای شما عزیزان صحبت کرده ایم ، امیدوارم که بعد از خواندن این مقاله بتوانید به راحتی کودک خود را بخوابانید.
ضرورت خواب کافی برای کودکان
خواب نیز مانند تغذیه و بهداشت ،کودک اهمیت ویژه دارد. خواب، یکی از نیازهای طبیعی موجودات زنده است. در خواب ،بدن انرژی خود را بازآوری میکند و سیستم ایمنی تقویت می شود. ذهن نیز استراحت میکند و پس از بیدار شدن بهتر میتواند فعالیت و تمرکز کند.
گاهی کم خوابی یا بدخوابی کودک، باعث نق نق کردن، بهانه جویی، بدخلقی، کم اشتهایی، کم تحرکی، مکیدن انگشت، دراز کشیدن بر زمین و گریه های بی علت می شود.
علاوه بر این، کم خوابی یا بیداریهای مکرر کودک در شب، باعث کمبود خواب بقیه اعضای خانواده و به هم خوردن نظم پدر و مادر یا دیگر کودکان می شود.
خواب شیرخواران
اگر چندین فرزند دارید برای خواباندن آنها، از کوچکترین فرزند خود شروع کنید. بچه های شیرخوار عمدتاً پس از استحمام به خواب عمیقی فرو می روند، یک حمام گرم و آرام را روی کودک خود امتحان کنید اگر کودک پس از حمام آسوده خوابید، می توانید او را قبل از خواب استحمام کنید؛ ولی این کار را هر شب تکرار نکنید؛ زیرا کودک شرطی می شود و در مواقعی مثل زمستان که شما امکان استحمام ندارید یا در مسافرت هستید کودک نمیداند که چطور بخوابد.
سعی کنید کودکتان را به یک روش خاص وابسته نکنید؛ زیرا با در دست نبودن آن وضع خاص، هم کودک و هم شما اذیت می شوید.
–کودکان شیرخوار در طول شب چندین بار به علت گرسنگی یا رطوبت پوشکشان و یا دل درد، از خواب بیدار می شوند این نوع بیدار شدن ها اجتناب ناپذیرند. در ماه های اول تولد کودک را نزدیک خود بخوابانید که نیاز به جابه جایی نداشته باشید.
–وقتی نیمه شب به او شیر میدهید یا پوشک او را تعویض میکنید با او حرف نزنید یا بازی نکنید تا به تدریج تفاوت شب و روز را متوجه شود و بفهمد که تاریکی شب، موقع خواب است.
–اگر کودک بیدار شد، او را راه ببرید، یا ماساژ بدهید (به آرامی)، یا در تخت لالایی اش قرار دهید تا دوباره به خواب برود(بدون صحبت)
–در طول روز که بچه به خواب میرود در کنار او نخوابید بلکه در اتاق دیگری یا با فاصله استراحت کنید تا بچه عادت نکند که همیشه شما در کنار او هستید، بچه های چند ماهه مادرشان را از صدای قلب و بوی بدن او تشخیص می دهند، میتوانید یکی از لباسهایتان را نزد کودک بگذارید و به کارهایتان برسید.
برای شیردهی در شب، از یک چراغ خواب استفاده کنید؛ ولی چراغ های اتاق را روشن نکنید تا کودک بیدار نشود.
–در طول روز که کودک خواب است، در خانه بی سروصدا نباشید. صداهای عادی منزل را کنترل نکنید؛ زیرا کودک یاد میگیرد که در سکوت مطلق بخوابد و این برای کودک و شما بسیار سخت است. پس کودک را با اوضاع عادی خانه تان وفق دهید.
همان طور که کم خوابی برای کودکتان بد است، برای مادر نیز بسیار ضرر دارد. پس اگر میتوانید در ساعاتی از روز، کودک را به شخص مطمئنی مثل مادرتان بسپارید و کمبود خوابتان را جبران کنید؛ یا در مواقعی که کودک خواب است شما نیز استراحت کنید و کارهای منزل را به شخص دیگری واگذار کنید.
کمبود خواب مادر، باعث بی حوصلگی در برابر گریه های کودک، ضعیف شدن سیستم ایمنی، افسردگی پس از زایمان، نداشتن تمرکز در فعالیتهای ذهنی، کم شدن شیر مادر و… می شود.
پس خواب مادر را جدی بگیرید و برای جبران کم خوابی های شبانه، راه حلی پیدا و اجرا کنید.
اگر کودکتان در شب گریه کنان بیدار شد، دل درد او را بررسی کنید. اگر شکمش نفخ کرده و سفت شده و گریه میکند و دارویی در خانه ندارید میتوانید پس از ۶ماهگی از چند قطره “عرق نعناع” استفاده کنید. چند قطره تا یک قاشق از آن متناسب با سن کودک، در یک قاشق بریزید و به او بخورانید. داروهای دلدرد و ضدنفخ نیز از نعناع تهیه شده اند. بلافاصله نفخ شکمش خوب میشود و دوباره به خواب میرود. (من این روش را برای دخترم امتحان کرده ام)
ممکن است مشکل خواب شبانه کودکتان تا ۳ سالگی ادامه پیدا کند. به هر حال پس از شیرخوارگی و زمانی که کودک غذای کمکی را شروع کند، مشکل خواب شبانه کمتر می شود. سعی کنید که شام کودک را حدود یک ساعت قبل از خوابش بدهید تا در طول شب کمتر گرسنه شود و به علت گرسنگی بیدار نشود و نیازی نداشته باشد که در طول شب شیر بخورد و در نتیجه شما را کمتر بیدار کند.
تعیین زمان خواب برای کودکان
سعی کنید برای خواب خانواده و به ویژه کودکانتان حدود زمانی مشخصی داشته باشید. پدر و مادر خانواده با توجه به وضع شغلی و ساعت کاریشان باید حدود ساعتی برای خواب کودک و نیز برای خودشان داشته باشند.
شیرخوارها عموماً زودتر از والدین خود میخوابند؛ ولی بیشتر بچه های 3 سال به بالا، تا همه اعضای خانواده نخوابند نمی خوابند.
اگر پدر و مادر مثلاً حدود ساعت ۱۱ را برای ساعت خواب تعیین کرده اند، باید از یک ساعت قبل (ساعت ۱۰ ) به بچه بگویند که وقتی عقربه ساعت به ۱۱ رسید، میخوابیم. تعدادی از چراغها را خاموش کنید. ساعت ده و نیم هم یک بار دیگر باید یادآوری کنند؛ چون اگر چراغ ها را یکدفعه سر خاموش کنید با مخالفت کودک مواجه می شوید؛ چون ممکن است وسط بازی اش باشد و مجبور است بازی را رها کند و بخوابد و مفهوم پشتکار را نمی آموزد.
پس ساعت ۱۰:۳۰ که یادآوری میکنیم، می گوییم فرصت داری بازی ات را تا وقتی عقربه بزرگ روی ۹ رفت( ۱۰:۴۵ دقیقه) تمام کنی تا بعد از آن، کارهای خوابت (مسواک دستشویی) را انجام دهی.
چگونه بچه های بالای سه سال را به رختخواب ببریم؟
از نیم ساعت قبل از خواب:
> چراغ ها را کم کم خاموش کنید.
> تلویزیون را یک ساعت قبل از خواب خاموش کنید.
> بازیهای هیجانی و حرکتی با او نکنید؛ زیرا پیش از فرا رسیدن زمان خواب باید آرامش داشته باشد و هیجاناتش به کمترین حد برسد. بچه ای را که در حال بازی رایانه ای بوده، نم یتوان یکدفعه به رختخواب برد؛ زیرا ذهنش مشغول است و خوابش نمی برد.
> می توانید برای یادآوری زمان خواب، از یک موسیقی ملایم استفاده کنید. بچه کم کم با شنیدن این موسیقی متوجه میشود که موقع خواب فرا رسیده و از او توقع چه رفتاری دارید. یک ساعت قبل از خواب زمان خواب را یادآوری کنید (توضیح بیشتر در بخش تعیین زمان خواب برای کودکان)
> برخی از کودکان، پس از استحمام یا دوش آب گرم خواب آسوده ای دارند آن را روی فرزندتان امتحان کنید.
> اگر کودکتان به قصه علاقه دارد، شبها موقع یادآوری زمان خواب از او بخواهید که کتاب قصۀ مورد علاقه اش را خودش انتخاب کند و موقعی که به رختخواب رفت و دراز کشید برایش کتاب انتخاب شده اش را بخوانید، البته دقت کنید که ،داستان هیجان انگیز یا ترسناک نباشد و برای قبل از خواب مناسب باشد.
وقتی چراغها را خاموش کردید برای آرامش فرزندتان از چراغ خواب استفاده کنید؛ زیرا ممکن است از سایه ها ،بترسد که اگر با ترس به خواب برود، ممکن است دائم شما را بیدار کند یا کابوس ببیند یا دچار شب ادراری شود. میتوانید وقتی کودک به خواب ،رفت چراغ خواب را خاموش کنید.
> اگر کودک علاقه دارد اسباب بازی یا عروسکی را با خود به رختخواب ببرد، به او این اجازه را بدهید؛ زیرا این کار از اضطراب وی می کاهد و به او آرامش می دهد. توجه کنید عروسکی با خود به رختخواب ببرد که نرم و بی خطر باشد و بزرگ نباشد و باعث حساسیت های پوستی و تنفسی نشود.
چرا کودکان در مقابل خوابیدن مقاومت میکنند؟
زمان خواب برای کودکان، به معنی زمان جدایی از شما و تنهایی، سکوت، تاریکی و بی تحرکی ست. به همین علت در کودک اضطراب جدایی پدید می آید. برای همین، کودک از روش های تأخیری برای به تعویق انداختن زمان خواب استفاده می کند. مثل: گرسنگی، تشنگی، توالت رفتن، بازی کردن،بهانه جویی و ……
گاهی کودکان از خواب به عنوان ابزاری برای کنترل شما استفاده میکنند تا با این کار بر شما تسلط پیدا کنند. آنان با باج گرفتن برای خوابیدن از خواب سوء استفاده می کنند. شما باید آگاه باشید و قبل از خواب به او باج ندهید؛ بلکه اگر زود خوابید، یا شب شما را بیدار نکرد صبح او را تشویق کنید و به او ستاره بدهید (برای توضیح بیشتر به بخش جدول ستاره ها مراجعه کنید.)
برای اینکه حس جدایی را در کودک کاهش دهید، قبل از خواب و وقتی کودک در تختش دراز کشیده، به اتاق او بروید، در کنارش دراز بکشید (شما به اتاق کودک میروید؛ ولی کودکی که اتاقش جدا شده، نباید درشب به اتاق شما بیاید) و در مورد کارهای خوب او در طول روز حرف بزنید و او را تحسین کنید به او احساس آرامش ببخشید و این اطمینان را بدهید که در طول شب نیز مراقب او هستید و هر موقع که او بخواهد، شما کنار او می آیید تا با آرامش و بدون اضطراب بخوابد.
منطق؛ تعطیل:
این بخش را با یک نتیجهٔ علمی درباره عملکرد مغز توضیح میدهم:
محققان با تحقیق بر روی مغز افرادی که در زمان خواب آلودگی به رانندگی ادامه میدهند به این نتیجه رسیده اند که در زمانی که انسان خوابش می گیرد ممکن است چشمانش باز باشد؛ ولی فعالیت بخش تحلیل مغز کم می شود و با اینکه چشمها باز هستند، آنها تصادف میکنند؛ یعنی در موقع نیاز، بخش منطق مغز خوابیده و عکس العمل مناسب را به موقع مخابره نمی کند.
در بچه ها هم همین طور است و وقتی کودک خوابش می گیرد رفتارهای غیر منطقی انجام می دهد؛ که همگی بیانگر این است که منطق کودک تعطیل شده و به خواب نیاز دارد. رفتارهایی مثل بهانه جویی، نق نق کردن، بی علت اشک ریختن، انگشت مکیدن، خمیازه کشیدن، مالش چشم ها، بد خلقی که بیانگر خواب آلودگی کودک است.
