سیاه سرفه کودکان، علائم، پیشگیری و درمان خانگی

سیاه سرفه کودکان، علائم، پیشگیری و درمان خانگی

سیاه سرفه یکی از بیماریهای عفونی واگیردار دستگاه تنفسی است که عامل آن نوعی باکتری است. این بیماری از طریق استنشاق قطرات تنفسی بیمار، سرایت و در تمام سنین بروز پیدا می کند، ولی در کودکان شایع تر است. گسترش جهانی این بیماری به علت واکسیناسیون، بسیار کاهش یافته است. سیاه سرفه به شدت مسری است و در افراد مستعد آن، خیلی شایع است. دوره کمون (نهفتگی) این بیماری حدود ۶ روز تا ۲ هفته است و در کودکان کمتر از پنج سال، شیوع بالایی دارد.

کودکان، بیشتر از افراد سالمند به سیاه سرفه مبتلا می شوند. در کشورهایی مانند ایران که واکسن سیاه سرفه را به طور منظم به کودکان تزریق می کنند، شیوع عوارض و احتمال مرگ و میر آن بسیار کم است. تظاهرات سیاه سرفه در شیرخواران کوچک تر از شش ماه ممکن است به صورت سرفه های شدید، اشکال در غذا خوردن، قطع تنفس یا کندی ضربان قلب بدون حملات سرفه باشد.

سیاه سرفه می تواند منجر به ذات الریه (پنومونی)، کاهش آب بدن، کاهش وزن، اختلال خواب، عفونت گوش، سینوزیت، خونریزی شبکیه چشم، خونریزی مغزی، فتق کشاله ران (به دلیل سرفه های مکرر)، تشنج، التهاب مغز و خفگی گردد. علت مرگ شیرخواران زیر پنج ماه به دلیل پنومونی، خفگی و آنسفالیت (التهاب حاد بافت مغز) است. تشخیص سیاه سرفه بر اساس شرح حال بیمار، کشت ترشحات بینی و خلط، آزمایش خون و رادیوگرافی از قفسه سینه صورت می گیرد.

درمان با تجویز پزشک شامل آنتی بیوتیک مناسب، ضدسرفه در صورت لزوم، خلط آور و تب بر میباشد. دوره معمول درمان چهارده روز است. بیمار باید تحت مراقبت شدید و حمایتی باشد. نیمی از کودکان نیاز به بستری در بیمارستان و مراقبت های بیمارستانی دارند.

آیا سیاه سرفه خطرناک است؟

سیاه سرفه یک بیماری خطرناک است و ممکن است منجربه مرگ در بیمار شود. یکی دیگر از مواردی که این بیماری را خطرناک می‌کند، انتقال سریع آن است. این ویژگی بیماری می‌تواند در زمانی کوتاه، تعداد زیادی قربانی داشته باشد. اگر به این بیماری مبتلا شدید، باید سریعا به دکتر عفونی مراجعه کنید.

علائم سیاه سرفه کودکان

• 🔸 این بیماری با علایم سرماخوردگی شروع میشود که شامل گرفتگی و آبریزش بینی، قرمزی و اشک ریزش چشم، تب خفیف و سرفه خشک است.
• 🔸 سرفه های خشن، سمج و پیوسته (بدین علت است که این بیماری به این اسم شهرت یافته است. استمرار سرفه ها گاهی سبب كبودشدگی لبها و صورت شده و بیمار را عذاب میدهد. طول بیماری حدود ۶ تا ۸ هفته است.
• 🔸 پس از ۱۲ هفته، سرفه های خشک تبدیل به سرفه خلط دار می شود. در طول سرفه های پشت سر هم که به بیمار دست می دهد، بیمار دچار قرمزی حتی کبودی چهره میشود.

کودکان در انتهای سرفه های خود دچار تنفس تند به همراه ایجاد صدایی فریادمانند می شوند.

سرفه های شدید منجر به استفراغ و سختی بلع در نوشیدن مایعات و خوردن غذا می شود. سرفه ها می توانند چندین هفته ادامه یابند. در بزرگسالان و نوجوانان علایم خفیف تر هستند، به طوری که با بیماری برونشیت اشتباه گرفته می شود. . در موارد بسیار شدید، قرمزی های کوچک در سطح پوست به علت پارگی مویرگ های زیر پوستی رخ می دهند. و به طور معمول، کودکان ۲ هفته علایم سرماخوردگی، ۲ هفته علایم توأم با سرفه شدید و ۲ هفته هم دوره نقاهت را می گذرانند که ۲ هفته آخر گاهی تا ماهها طول می کشد.

پیشگیری از سیاه سرفه کودکان از طریق واکسن

بهترین راه پیشگیری از بروز این بیماری، واکسیناسیون است. کلیه کودکان باید در مقابل بیماری سیاه سرفه واکسینه شوند. در ایران واکسن سیاه سرفه به همراه دو واکسن کزاز و دیفتری با عنوان واکسن ثلاث (سه گانه) در ۲، ۴، ۶ و ۱۸ ماهگی و در ۶-۴ سالگی به تمامی کودکان تزریق می شود.

همچنین فاصله گرفتن از شخصی که مشکوک به سیاه سرفه است می تواند برای پیشگیری از ابتلا به بیماری بسیار مفید باشد. به اشخاصی که یکی از اعضای خانواده آنها دچار سیاه سرفه میشود، آنتی بیوتیک به صورت پیشگیرانه داده می شود و تا رفع تب، شخص باید جدا باشد و کسانی که از بیمار نگهداری می کنند باید از ماسک استفاده کنند.

برای محافظت از نوزادان در سال 2024 چه کاری می توان انجام داد؟

محققان هنوز در تلاشند تا واکسنی جدید بسازند که بتواند محافظت طولانی تری در برابر سیاه سرفه ایجاد کند. در این میان، توسعه استراتژی‌های جدیدی که می‌تواند با واکسن‌های موجود برای محافظت از نوزادان بین تولد تا ۸ هفتگی مورد استفاده قرار گیرد، مهم است.

یکی از اینها استراتژی واکسیناسیون پیله نامیده می شود که شامل واکسینه کردن تمام افرادی است که قبل از تولد نوزاد در تماس هستند. وقتی زوجی تصمیم به بچه دار شدن می گیرند، این استراتژی شامل واکسینه کردن والدین آینده و تمام افرادی است که در تماس خواهند بود. با نوزاد این شامل اعضای خانواده، پرستاران کودک و کادر پزشکی می شود.

استراتژی دیگر واکسیناسیون مادری راهبرد واکسیناسیون یک زن باردار قبل از تولد نوزاد است. این استراتژی شامل واکسینه کردن مادر آینده حداقل 3 تا 4 ماه قبل از زایمان است. اگر مادر واکسینه شود، سلول های ایمنی و آنتی بادی تولید می کند و بیماری را به نوزاد منتقل نمی کند. علاوه بر این، او بخشی از ایمنی خود، به ویژه آنتی بادی ها را به نوزاد منتقل می کند. آنتی بادی های مادر حداقل 3 ماه پس از تولد از کودک محافظت می کند، تا زمانی که کودک به اندازه کافی بزرگ شود که واکسینه شود.

آنتی بیوتیک برای سیاه سرفه | شربت سیاه سرفه

به‌محض اینکه تشخیص بیماری گذاشته‌شد، باید آنتی‌بیوتیک‌تراپی شروع شود. معمول‌ترین داروهایی که برای درمان سیاه سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر هستند:

• قرص آزیترومایسین
• کلاریترومایسین
• شربت اریترومایسین

درمان های خانگی سیاه سرفه

• بادام
• زردچوبه
• زعفران
• زنجبیل
• سیر
• عسل
• لیمو

نکته: درمانهای خانگی به عنوان درمان کمکی در کنار درمان پزشک، تسهیل کننده علایم و کاهش دهنده مدت بیماری هستند.

بادام: بادام و روغن آن برای درمان سیاه سرفه کودکان مفید است. بادام سرشار از مواد شیمیایی گیاهی و همچنین آنتی اکسیدان است که می تواند به کاهش علایم و تقویت ایمنی بدن منجر شود. مخلوط ۵ قطره روغن بادام در ۱۰ قطره آب پیاز سفید و آب ریشه زنجبیل و مصرف 3 بار در روز به مدت چند هفته برای این بیماری مفید است.

همچنین می توانید ۱۰ عدد بادام را تا صبح در آب بگذارید تا خیس بخورد و پوست آن را جدا کنید و بادامها را له کنید تا خمیر شود. سپس ۱ قاشق چایخوری کره به آن اضافه کنید و ۳ بار در روز تا زمانی که علایم بهبود نیافته اند، آن را به کودک بدهید. روش دیگر، مالیدن قفسه سینه کودک با مخلوط ۱ قاشق غذاخوری بادام و ۵ قطره اکالیپتوس، روزماری یا کافور به مدت چند دقیقه است.

زردچوبه: حاوی خواص ضدباکتری و ضدویروسی است و با تقویت سیستم ایمنی به مبارزه با عفونت می پردازد. مخلوط ۱ قاشق غذاخوری عسل با نصف قاشق چایخوری پودر زردچوبه و مصرف آن به شکل دو بار در روز موجب می شود تا کودک احساس بهتری پیدا کند. روش دیگر مخلوط یک لیوان شیر گرم با نصف قاشق چایخوری زردچوبه و مصرف دو بار در روز برای کاهش علایم است.

زعفران: برای درمان سیاه سرفه کودکان و سرفه خشک بسیار توصیه می شود؛ چرا که دارای خواص ضدباکتری است که سبب از بین رفتن باکتری می شود و با حذف خلط باعث می شود که کودک راحت تر نفس بکشد. مقداری زعفران را با یک فنجان آب به مدت ۵ دقیقه دم کنید و این مخلوط را چند بار در روز به مدت حداقل ۱ هفته برای کودک مصرف کنید.

زنجبيل: این گیاه پرفایده می تواند به درمان سیاه سرفه کودکان کمک کند؛ زیرا دارای خواص ضدباکتری است که به تخریب باکتریهایی کمک می کند که باعث این بیماری شده اند و با خواص تقویت کنندگی ایمنی بدن به مبارزه با عفونت و بهبود هرچه سریع تر آن می پردازد. مخلوط ۱ قاشق چایخوری آب زنجبیل با عسل را به مدت چند روز به کودک بدهید.

همچنین میتوانید مقدار مساوی آب زنجبیل را با آب پیاز را مخلوط کرده و ۱ قاشق غذاخوری از این مخلوط را ۳ بار در روز برای کودک مصرف کنید؛ و یا ۲ قاشق چایخوری از دانه زنجبيل را با ۲ فنجان آب جوش مخلوط کرده و تا زمانی که مقدار آب نصف شود، آن را بجوشانید. سپس ۱ قاشق چایخوری آب و مقداری عسل به آن اضافه کنید و یک بار در روز به مدت چند روز به کودک بدهید.

! هشدار: به کودکان زیر یک سال به هیچ وجه عسل ندهید!

سیر: این گیاه به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی در درمان سیاه سرفه کودکان به کار می رود و دارای خواص ضدباکتری و ضدویروسی است که برای پاکسازی عفونت سیاه سرفه مؤثر است. یک قاشق چایخوری آب سیر را ۳ بار در روز به مدت ۱ هفته برای کودک مصرف کنید. همچنین ۱ قاشق غذاخوری آب سیر را در یک قابلمه آب جوش بریزید و سپس روی سر کودک یک حوله قرار دهید تا بخار آن را استنشاق کند.

عسل: یکی دیگر از روشهای مؤثر درمان سیاه سرفه کودکان عسل است که دارای خواص ضدعفونی کنندگی، ضدباکتری و شفادهندگی است. عسل می تواند باکتریهایی را که باعث عفونت شده اند، از بین ببرد. اضافه کردن ۱ قاشق غذاخوری عسل خام به یک لیوان آب گرم و نوشیدن آن چند بار در روز، برای تسکین گلودرد بسیار مؤثر است. قبل از به رختخواب رفتن کودک، ۱ قاشق چایخوری عسل با نصف قاشق چایخوری پودر دارچین را با هم مخلوط کنید و به کودک بدهید. راه دیگر برای داشتن خواب بهتر، مخلوط ۱ قاشق چایخوری عسل، آب تربچه تازه و اضافه کردن مقداری نمک و مصرف ۳ بار در روز است.

لیمو: لیمو می تواند به درمان طبیعی سیاه سرفه کودکان کمک کند. اسیدسیتریک موجود در لیمو سبب کاهش خلط میشود. همچنین لیمو دارای ویتامینه و خواص ضدباکتری و ضدویروسی است که به مبارزه با عفونت و بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می کند. ۱ قاشق غذاخوری آب لیموی تازه را به یک لیوان آب گرم با مقداری عسل اضافه کنید و چند بار در روز، به مدت چند روز به کودک بدهید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر کودک چندین هفته سرفه همراه با خلط یا خون داشته باشد و اگر این سرفه ها باعث بروز اختلالات خواب شوند، یا زندگی اجتماعی و عادی کودک را مختل کرده باشند، باید به پزشک مراجعه نمود.

سیاه سرفه کودکان-ذات الریه-واکسن سیاه سرفه-ذات الریه-