مشکلات عدم تحمل لاکتوز برای کودک + ویدئو

عدم تحمل لاکتوز در کودکان

اول از همه خوبه که بدونیم لاکتوز چی هست ؟

لاکتوز قندی است که در اغلب غذاهایی که مورد علاقه کودکان است یافت می‌شود، مانند شیر و محصولات لبنی، مانند ماست و پنیر. همچنین لاکتوز ممکن در سایر مواد غذایی حتی مکممل ها هم وجود داشته باشد.

عدم تحمل لاکتوز بدان معناست که بدن نمی تواند لاکتاز – آنزیم مورد نیاز برای هضم لاکتوز یعنی قند اصلی در شیر گاو و سایر محصولات لبنی را به مقدار کافی تولید کند. در نتیجه، لاکتوز هضم نشده در روده باقی می ماند و مشکلات گوارشی ایجاد می کند. این مشکلات معمولا آزاردهنده اند اما خطرناک نیستند. این عارضه معمولا در کودکانی که زودتر از موعد متولد می شوند، به وجود می آید؛ چراکه بدن آنها تا مدتی نمی تواند مقادیر کافی از آنزیم لاکتاز تولید کند.

سطح لاکتاز بدن جنین معمولا در پایان سه ماهه سوم بارداری افزایش می یابد، اما مشکل واقعی عدم تحمل لاکتوز معمولا در سال های تحصیلات ابتدایی با سال های نوجوانی خود را نشان میدهد. اگرچه این امکان هست که علایم زودتر آشکار شوند، اما بعید است که یک کودک شیرخوار عدم تحمل لاکتوز داشته باشد.

عدم تحمل لاکتوز با آلرژی تفاوت دارد. آلرژی واکنش سیستم ایمنی بدن است، ولی عدم تحمل لاکتوز یک عارضه گوارشی است. با این حال، علایم آنها می تواند مشابه باشد. برای مثال دردهای شکمی یا عارضه اسهال پس از مصرف محصولات لبنی ممکن است به دلیل آلرژی به شیر یا عدم تحمل لاکتوز ایجاد شود.

اگر کودک پس از هر بار خوردن فرآورده های لبنی یک راش (ضایعه پوستی) خشک و خارش دار یا خارش و ورم صورت، لب، دهان یا علایمی مانند کھیر، آبریزش چشم یا آبریزش بینی را تجربه کند ممکن است به یکی از پروتئین های موجود در شیر گاو آلرژی داشته باشد.

عوامل مؤثر در ابتلا به عدم تحمل لاکتوز

کارشناسان و پزشکان هنوز نمی دانند چرا برخی افراد عدم تحمل لاکتوز دارند و برخی دیگر ندارند، اما این عارضه نادر نیست. قدر مسلم این است که ژنتیک در این عارضه نقش مهمی دارد. به ندرت ممکن است کودکی با عدم تحمل لاکتوز متولد شود؛ برای این حالت باید هر دو والد ژن مربوط به عدم تحمل لاکتوز را به نوزاد منتقل کنند. در این صورت کودک از زمان تولد، مبتلا به اسهال شدید می شود و قادر نیست لاکتوز موجود در شیر مادر یا شیرخشک تهیه شده از شیر گاو را تحمل کند.

او به یک شیرخشک مخصوص فاقد لاکتوز نیاز خواهد داشت. اگر کودک اسهال شدیدی داشته باشد، ممکن است بدن او به طور موقت در تولید لاکتاز مشکل پیدا کند و علایم عدم تحمل لاکتوز را برای یک یا دو هفته نشان دهد. برخی داروها نیز می توانند باعث کاهش سطح لاکتاز تولیدی بدن شوند که این امر منجر به عدم تحمل موقت لاکتوز میشود.

عدم تحمل لاکتوز ثانویه

این نوع سوء هضم لاکتوز زمانی به وجود می‌آید که روده کوچک شما بعد از یک دوره بیماری، جراحت یا عمل جراحی که روده کوچک در آن درگیر بوده باشد لاکتاز کم‌تری تولید کند. در میان بیماری‌های مرتبط با عدم تحمل لاکتوز ثانویه می‌توان به بیماری سلیاک، رشد بیش از حد باکتری و بیماری کرون اشاره کرد. درمان بیماری ممکن است مجددا سطح لاکتاز را بالا بیاورد و علایم و نشانه‌ها را در طول زمان بهبود ببخشد.

آیا تستی جهت تشخیص عدم تحمل لاکتوز وجود دارد؟

بله، دو روش برای تشخیص این اختلال وجود دارد. یکی تست تنفس و دیگری آزمایش خون.
تست تنفس یکی از شایع ترین تست هایی است که از سوی پزشک تجویز می شود. بیمار قبل از تست نباید به مدت چند ساعت چیزی بخورد و بیاشامد. علاوه بر این، تغییرات در نحوه مصرف داروها و کنار گذاشتن سیگار نیز پیش از انجام تست نیاز می باشد.

• تست تنفسی هیدروژن:

در این تست، ابتدا مایع حاوی لاکتوز به بیمار داده می شود. سپس تنفس در یک دستگاه مخصوص و به مدت نیم ساعت انجام خواهد شد. این دستگاه، میزان هیدروژن تنفسی را اندازه می گیرد. افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، هیدروژن بیشتری تنفس می کنند.
• تست تحمل لاکتوز:

در این تست، مایع حاوی لاکتوز به بیمار داده می شود. سپس، آزمایش خون با شروع تست، یک ساعت و دو ساعت بعد از تست از بیمار گرفته می شود. پایین بودن سطح قند خون، به معنای ابتلا به عدم تحمل لاکتوز می باشد.

علائم عدم تحمل لاکتوز

اگر کودک شما لاکتوز را تحمل نمی کند، ممکن است ۳۰ دقیقه تا دو ساعت پس از خوردن شیر مادر یا فرآورده های لبنی مانند پنیر یا ماست – بعد از شش ماهگی که خوردن مواد غذایی جامد را شروع کرده است دچار:

• اسهال
• دل پیچه
• کاهش و کمبود وزن
• بی حالی
• نفخ یا گاز معده شود.

🔸 هشدار: کودکان نباید تا قبل از یک سالگی شیر گاو بخورند

برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می توانند مقادیر کمی از مواد لبنی را بخورند بدون اینکه علایم عدم تحمل را بروز دهند اما بقیه افراد مبتلا به این عارضه با هر بار خوردن غذایی که حتی حاوی مقدار اندکی لاکتوز است، دچار ناراحتی میشوند.

پیشگیری از عدم تحمل لاکتوز

متأسفانه، این عارضه قابل درمان با پیشگیری نیست اما در صورت ابتلای کودک به آن می توانید برای کمک به او اقداماتی انجام دهید. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر هستند:

🔸 برچسب مواد غذایی: از مصرف محصولات لبنی و دیگر مواد غذایی که حاوی لاکتوز هستند، توسط کودک پرهیز کنید. به عنوان مثال، برخی از غذاهای به ظاهر بی ضرر حاوی فرآورده های شیر هستند، مثلا پودر های آماده پنکیک و کیک، غلات صبحانه یا کورنفلکس ها، سوپ و پوره سیب زمینی آماده، مارگارین، سس سالاد، نانها و گوشتهایی مانند کالباس و ژامبون۔ چنانچه روی برچسب محصولات غذایی ترکیباتی مانند آب پنیر، دلمه پنیر، فرآورده های جانبی شیر، مواد جامد شیرخشک یعنی مواد جامد شیر مثل پروتئین، چربی، قند، مواد معدنی و ویتامین های شیر مشاهده کردید که از خشک کردن کامل شیر به دست می آید، از دادن آنها به کودک خودداری کنید.

🔸 پودر شیر بدون چربی: محصولات حاوی ترکیبات شیر یا سایر آلرژی زاهای رایج باید به روشنی در برچسب محصول قید شوند، اگر این گونه نبود، آن محصول را نخرید، چراکه این قانون، کار شما را بسیار ساده تر می کند.

🔸 تأمین مواد مغذی مورد نیاز کودک: چنانچه متوجه شدید که با رشد کودک باید محصولات لبنی را از رژیم غذایی او حذف کنید، باید مطمئن شوید که او منابع دیگر کلسیم را که به تقویت و رشد استخوان ها و دندان های او کمک می کند، به مقدار کافی دریافت می کند. منابع غیرلبنی کلسیم شامل سبزیجات برگدار، آب میوه و شیر غنی شده با سویا، توفو (پنیر سویا)، کلم بروکلی، ماهی قزل آلا، پرتقال و نان ها و مواد غذایی غنی شده با کلسیم هستند.

سایر مواد مغذی که باید در صورت حذف مواد لبنی از رژیم غذایی کودک مورد توجه قرار گیرند، عبارتند از ویتامین A و D، ریبوفلاوین یا همان ویتامین B2 و فسفر. مشاوره با یک متخصص تغذیه می تواند مفید واقع شود. همچنین در حال حاضر محصولات لبنی بدون لاکتوز در بسیاری از فروشگاههای مواد غذایی موجود هستند که تمام مواد مغذی فراورده های لبنی معمولی را منهای لاکتوز دارند.

🔸 واکنش های کودک: برخی از افرادی که عدم لاکتوز دارند می توانند مقادیر کمی از لاکتوز را بدون مشکل هضم کنند، در حالی که بقیه به کمترین مقادیر آن نیز حساس هستند. با آزمون و خطا درمی یابید که کودکتان چه مقدار از مواد غذایی لبنی را می تواند بدون مشکل تحمل کند. به عنوان مثال، برخی پنیرها کمتر از انواع دیگر پنیر، لاکتوز دارند.

بنابراین هضم شدن آنها ممکن است آسان تر باشد. به طور کلی، ماست پروبیوتیک آسان تر از شیر و دیگر فرآورده های لبنی هضم می شود، زیرا باکتری های سالم موجود در آن به تولید لاکتاز کمک می کنند، اما اگر کودک شما حساسیت بالایی به لاکتوز دارد، باید از همه منابع لاکتوز پرهیز کنید. اگر خیلی حساس نیست، ممکن است بتوانید مقادیر کمی از غذاهای لبنی مناسب را به او بدهید.

اگر کودکتان محصولات لبنی را همراه با غذاهای دیگر بخورد، ممکن است تحمل آنها برایش آسان تر باشد. و در نهایت، اگر متوجه شوید که تأمین تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک بدون خوردن فرآورده های لبنی دشوار است، با پزشک در مورد اینکه آیا استفاده از مکمل ها می تواند برای کودکتان مفید باشد یا نه، مشورت کنید.