سوال یکی از والدین عزیز از دکتر ساحل گرامی در مورد سرزنش کردن کودک
خانم دکتر اصلا این حالت سرزنشگری ( سرزنش کردن کودک ) از کجا میاد؟ منم در مواجهه با دخترم سرزنشگرم و میخوام نباشم میدونم خیلی بده چیکار کنیم که سرزنشگر نباشیم؟
بیشتر بدانید : 📌 10 مهارتی که باید تا سن 10سالگی به کودک خود آموزش دهید
پاسخ روانشناس کودک:
اجازه بدین اول ببینیم سرزنش به چه معنیه؟ سرزنش کردن به معنی محول کردن مسئولیت یک خطا یا اشتباه به دیگرانه. مثلا فلانی باعث شد عصبانی بشم، اون باعث شد دیر کنم یا اون بهم احساس گناه داد یا باعث شد فلان تصمیم رو بگیرم. در نهایت سرزنش دیگران منجر به احساسات نه چندان مفید خشم، پرخاشگری یا نفرت میشه و ما بقیه رو برای اعمال و افکار منفی مون مقصر میدونیم.
یا به عبارت دیگه سرزنش سخن توبیخ آمیز گفتن به کسى و بازخواست کردن او در برابر لغزشى است که از او سر زده است.
🚫حالا چرا ما دیگران رو سرزنش میکنیم؟
سرزنش کردن سریع ترین راه برای فرار از احساس گناهه. هنگامی که خودتون رو برای پیامد اعمال ، احساس و افکارتون مسئول نمیدونید و به زندگی تون با نوعی سرخوشی ادامه میدین و خودتون رو عاری از هر خطایی میدونید، پس به این نتیجه میرسید که احتیاج به اصلاح ندارید.
معمولا در پشت این رفتار نوعی خواسته های غیرمنطقی ناشی از کمالگرایی وجود داره مثل: من باید کامل و بی خطا باشم وگرنه ادم بی ارزشی هستم. پس این فکر سمی افراد رو در موقعیت شکننده ای قرار میده و در نتیجه به هر دری میزنند که این پرفکت بودن رو حفظ کنند. پس من همه رو مقصر میدونم، تا به رفتارم بدون هیچ مسئولیتی ادامه بدم غافل از اینکه خیلی وقت ها علت اتفاق پیش اومده، خود من هستم. انکار مسئولیت اتفاقات، باعث میشه من رو محیط هم کنترل نداشته باشم، حس بی قدرتی کنم و در نهایت فرصتی هم برای رشد شخصی پیدا نکنم.
🚫حالا چکار کنیم که کمتر کودکان رو سرزنش کنیم؟
یک: سعی کنید فکر ناکار آمدتون رو متوقف کنید. وقتی یه مساله ای پیش میاد و شما دیگری رو مقصر میدونید معمولا تلفن رو برمیدارید و جریان رو برای دوست تون تعریف میکنید و حسابی از اینکه پارتنرتون چقدر بدرفتاری کرده میگید و یا از رفتار مزخرف همکارتون حسابی براش میگید. با این تکرار، شما رفتار سرزنش کردن دیگران و احساسات متعاقب اون رو تقویت میکنید.دفعه دیگری که خواستید کسی رو مقصر بدونید سعی کنید برای هیچکس تعریف نکنید و ببینید چطور شما رو از نظر احساسی، روانی و جسمی تحت تاثیر قرار میده.
دو: نحوه نشون دادن اشتباه رو تغییر بدین. به جای اینکه اشتباه رو شکست بدونید و به دیگران نسبت بدین به چشم یه فرصت برای بهبود خودتون نگاه کنید. با این کار میتونید مسئولیت رفتار تون رو به عهده بگیرید، از اشتباهاتتون یاد بگیرید و کتترل بیشتری رو زندگی تون کسب کنید.
سه: با روانشناس در ارتباط باشید. خیلی وقتها سرزنش دیگران به دلیل عزت نفس پایین، حس بی ارزشی، کمالگرایی و عدم همدلی کافیه. با کار کردن رو این مسائل میتونید رفتار سرزنش کردن دیکران رو در خودتون کمرنگ تر کنید.
سرزنش کردن کودکان چه عواقبی دارد؟
1. باعث لجباز شدن فرزندتان میشود.
2. باعث خجالتی شدن فرزند میشود.
3. باعث جری (بی باک) شدن فرزند میشود.
4. سرزنش کردن مساوی است با پرخاشگری و عصبانیت.
5. عدم اعتماد بنفس.
آیا سرزنش کردن کودک بد است؟
سرزنش را میتوان به چاقوی دولبهای تشبیه نمود که هم دارای جنبههای مثبت است و هم دارای اثرات منفی؛ از این رو ضروری است در مرحلهی نخست، سرزنشهای سازنده و بجا را از سرزنش های ویرانگر و نابجا بشناسیم تا راه استفاده صحیح از این ابزار مشخص گردد.
اگر شما نیز چنین رفتاری دارید ، برای گرفتن مشاوره به روانشناس مراجعه کنید. پیشنهاد سایت کودک الکترونیک خانم دکتر ساحل گرامی مختصص درمانگر کودک می باشد.