روز جهانی کودک

16 مهر به تاریخ خورشیدی و 8 اکتبر به تاریخ میلادی ؛ روز جهانی کودک

16 مهر به تاریخ خورشیدی و 8 اکتبر به تاریخ میلادی ؛ روز جهانی کودک تأسیس شد و هر سال جشن گرفته می شود تا با هم بودن بین المللی، آگاهی در بین کودکان در سراسر جهان و بهبود رفاه کودکان را ترویج کند.

مادران و پدران، معلمان، پرستاران و پزشکان، رهبران دولت و فعالان جامعه مدنی، بزرگان مذهبی و جامعه، غول‌های شرکت‌ها و متخصصان رسانه‌ها، و همچنین خود جوانان و کودکان می‌توانند نقش مهمی در مناسب‌سازی روز جهانی کودک برای آنها ایفا کنند.

در ایران اکنون روز ۱۶ مهر به عنوان روز کود ک یا همان روز جهانی کودک جشن گرفته می شود. پیش از انقلاب، از سال های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷، روز ۴ آبان که روز تولد پسر ارشد محمدرضا پهلوی که جانشین او نیز به شمار می رفت، به عنوان روز کودک ‌جشن گرفته می شد. ‌ 

روز جهانی کودک به هر یک از ما یک نقطه ورود الهام بخش برای دفاع، ترویج و جشن گرفتن حقوق کودکان، تبدیل به گفت و گوها و اقداماتی که دنیای بهتری برای کودکان می سازد، ارائه می دهد.

نامگذاری روز جهانی کودک

در سال ۱۹۴۶ بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا، مجمع عمومی سازمان ملل به‌منظور حمایت از کودکان، سازمانی به نام یونیسف را ایجاد کرد که نخست «انجمن بین‌المللی ویژهٔ کودکان سازمان ملل» نام گرفت. در سال ۱۹۵۳، یونیسف یکی از بخش‌های دائمی در سازمان ملل متحد گردید و روز ۸ اکتبر روز جهانی کودک نام‌گذاری شد.

پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک

پیمان نامه حقوق کودک یک کنوانسیون بین‌المللی است که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان می‌کند. دولت‌هایی که این معاهده را امضا کرده‌اند موظف به اجرای آن هستند و شکایت‌های راجع به آن به کمیته حقوق کودک ملل متحد تسلیم می‌شود.

این کنوانسیون در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ مورد پذیرش مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار گرفت و از ۲ سپتامبر ۱۹۹۰ (سی روز پس از تودیع بیستمین سند تصویب یا الحاق) لازم‌الاجرا شده‌است. تاکنون ۱۹۳ کشور (تمام اعضای ملل متحد به جز ایالات متحده آمریکا و سومالی) این سند را امضا کرده‌اند و در ۱۴۰ کشور اجرا می‌شود و به این ترتیب مقبول‌ترین سند حقوق بشر در تاریخ می‌باشد. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در سال 1372 به این پیمان نامه پیوست، البته با این شرط که هر گاه مفاد پیمان نامه در هر مورد و در هر زمان با قوانین داخلی ایران و موازین اسلامی تعارض پیدا کند، دولت ایران ملزم به رعایت آن نباشد.

محتوای پیمان‌نامه حقوق کودک

کودک بر اساس ماده یک پیمان‌نامه حقوق کودک به هر انسان کمتر از ۱۸ سال گفته می‌شود. مگر آن که قانون قابل اعمال در مورد کودک سن قانونی کمتری را تعیین کرده باشد. این کنوانسیون شامل ۵۴ ماده و دو پروتکل اختیاری بوده که چهار اصول پایه‌ای آنرا جهت می‌دهد:
🔹 هیچ کودکی نباید از تبعیض رنج ببرد.
🔹 زمانی‌که در رابطه با کودکان تصمیم‌گیری می‌شود، باید منافع عالیه آنان در راس قرار گیرد.
🔹 کودکان حق حیات داشته و باید رشد کنند.
🔹 کودکان حق دارند آزادانه عقاید و نظرات خود را ابراز کنند و این نظرات در تمامی اموری که به آنها مربوط می‌شود، باید مورد توجه قرار گیرد.

در 20 نوامبر 1959 مجمع عمومی سازمان ملل شکل گسترده ای از اعلامیه حقوق کودک را تصویب کرد. این سند که در ابتدا در سال 1924 توسط جامعه ملل به دست آمد، سازمان ملل این سند را به عنوان بیانیه حقوق کودکان خود پذیرفت.

متن اصلی به شرح زیر است:

🔹 باید وسایل لازم برای رشد طبیعی کودک از لحاظ مادی و معنوی در اختیار او قرار گیرد.

🔹 به کودکی که گرسنه است باید سیر شود، به کودکی که بیمار است باید شیر داده شود، به کودک عقب مانده باید کمک کرد، کودک بزهکار را باید جبران کرد، و یتیم و بی پناه را باید پناه داد و کمک کرد.

🔹 کودک باید اولین کسی باشد که در مواقع پریشانی تسکین می یابد.

🔹 کودک باید در موقعیتی قرار گیرد که بتواند امرار معاش کند و باید در برابر هر شکلی از استثمار محافظت شود.

🔹 کودک باید با این آگاهی تربیت شود که استعدادهایش باید وقف خدمت به همنوعانش شود.

برای نسخه توسعه یافته، سازمان ملل 10 اصل اضافی را با قطعنامه ای که توسط هیأت نمایندگی افغانستان پیشنهاد شده بود، به تصویب رساند و از دولت ها خواست تا این حقوق را به رسمیت بشناسند، برای پذیرش آنها تلاش کنند و سند را تا حد امکان به طور گسترده منتشر کنند.

در سپتامبر 2012، بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، ابتکار عمل برای آموزش کودکان را رهبری کرد. او اولاً می‌خواست که هر کودکی بتواند به مدرسه برود، هدفی که تا سال 2015 انجام شد. در نهایت، اجرای سیاست‌های مربوط به آموزش برای ارتقای صلح، احترام و توجه به محیط زیست.

روز جهانی کودک تنها روزی برای بزرگداشت کودکان نیست، بلکه برای آگاهی دادن به کودکان در سراسر جهان است که خشونت را در اشکال سوء استفاده، بهره کشی و تبعیض تجربه کرده اند. کودکان در برخی کشورها به عنوان کارگر استفاده می شوند، در درگیری های مسلحانه غوطه ور هستند، در خیابان ها زندگی می کنند، از تفاوت ها چه مذهب، چه مسائل اقلیت ها یا معلولیت رنج می برند. در حال حاضر حدود 153 میلیون کودک بین 5 تا 14 سال وجود دارد که مجبور به کار کودکان هستند.

تاریخ روز جهانی کودک در سایر کشورها

تقویم میلادی
Occurrence	Dates	Country
First Friday of January	7 January 2022 6 January 2023 5 January 2024	Bahamas[21]
11 January		Tunisia[22]
Second Saturday of January	8 January 2022 14 January 2023 13 January 2024	Thailand[23]
Second Sunday of February	13 February 2022 12 February 2023 11 February 2024	Cook Islands  Nauru  Niue  Tokelau  Cayman Islands
13 February		Myanmar[24]
First Sunday of March	6 March 2022 5 March 2023 3 March 2024	New Zealand
17 March		Bangladesh
21 March		Libya[25]
4 April (4 April Children’s Day [zh])		Taiwan Hong Kong
5 April		Palestine
12 April		Bolivia Haiti
Last Saturday of April[26]	30 April 2022 29 April 2023 27 April 2024	Colombia
23 April (National Sovereignty and Children’s Day)		Turkey
30 April		Mexico
5 May		South Korea Japan
Second Sunday of May	8 May 2022 14 May 2023 12 May 2024	Spain United Kingdom
10 May		Maldives
17 May		Norway
27 May		Nigeria
Last Sunday of May	29 May 2022 28 May 2023 26 May 2024	Hungary
Ascension Day	26 May 2022 18 May 2023 9 May 2024	American Samoa  Falkland Islands  Solomon Islands
1 June		Albania Algeria Angola Armenia Azerbaijan Belarus Benin Bulgaria Bosnia and Herzegovina China[27] Cambodia Czechia East Timor Ecuador Estonia Ethiopia Georgia Germany Guinea-Bissau Kazakhstan Kosovo Kurdistan Region Kyrgyzstan Laos Latvia Lebanon Lithuania Macau Moldova Mongolia Montenegro Mozambique Myanmar Nicaragua North Korea North Macedonia Poland Portugal Romania Russia São Tomé and Príncipe Serbia Slovakia Slovenia Tajikistan Tanzania Turkmenistan Ukraine Uzbekistan Vietnam Yemen
Second Sunday of June	12 June 2022 11 June 2023 9 June 2024	United States
25 June	25 June 2012 20 Oct 2013 19 Oct 2014 19 Oct 15~17	Syria
1 July		Pakistan
Third Sunday of July	17 July 2022 16 July 2023 21 July 2024	Cuba Panama Venezuela
23 July		Indonesia[28]
First Sunday of August	7 August 2022 6 August 2023 4 August 2024	Uruguay[citation needed]
16 August		Paraguay
Third Sunday of August	21 August 2022 20 August 2023 18 August 2024	Argentina Peru
9 September		Costa Rica
10 September		Honduras
20 September		Austria Germany  Switzerland
25 September		Netherlands (Oosterhout)
1 October		El Salvador Guatemala Sri Lanka
First Friday of October	7 October 2022 6 October 2023 4 October 2024	Singapore
First Wednesday of October (Children’s Day recognition and assignation) Second Sunday of August (Children’s Day observance)	5 October 2022 4 October 2023 2 October 2024	Chile
8 October		Iran
12 October		Brazil
Fourth Saturday of October	22 October 2022 28 October 2023 26 October 2024	Malaysia
Fourth Saturday of October	22–30 October 2022 28–5 November 2023 26–3 November 2024 Celebrated as National Children’s Week	Australia[29]
First Saturday of November	5 November 2022 4 November 2023 2 November 2024	South Africa
11 November		Croatia
14 November		India
20 November		Arab World Azerbaijan Canada[30] Croatia Cyprus Denmark Egypt Ethiopia Finland France Greece Ireland Israel Italy[31] Kenya Malaysia Netherlands North Macedonia Philippines Serbia Slovenia South Africa Spain Trinidad and Tobago Sweden United Arab Emirates Zambia
5 December		Suriname
23 December		South Sudan Sudan
25 December		Congo Congo DR Cameroon Equatorial Guinea Gabon Chad Central African Republic
Hindu calendar
Occurrence	Equivalent Gregorian dates	Country
29 Bhadra	14 September 2022 14 September 2023 15 September 2024 14 September 2025	Nepal
Vietnamese calendar
Occurrence	Equivalent Gregorian dates	Country
15th day of eighth month	10 September 2022 29 September 2023 17 September 2024	Vietnam