پیش نمایشی از پاورپوینت گونه شناسی نقدهای شهید مطهری بر گزاره های تاریخی
برای دسترسی به سایر پاورپوینت ها روی دکمه آبی رنگ کلیک کنید
پاورپوینت دانشجوی
قسمتی از متن پاورپوینت گونه شناسی نقدهای شهید مطهری بر گزاره های تاریخی
رویکرد غالب در تاریخ نگاری تا قرن نوزدهم میلادی، رویکرد روایی و نقلی بود. این شیوه که به طور متداول از سوی بیشتر وقایع نگاران دنبال می شد، معطوف به کار کرد عبرت آموزی تاریخ بود که می توان ریشه های آن را در آموزه های دینی مشاهده کرد شکل متداول این گونه تاریخها، حکایت پردازی و داستان سرایی است که نزدیکی بسیاری با قصه گویی دارد اما از قرن نوزده میلادی به بعد، وقایع نگاری واقع گرایانه در دستور کار قرار گرفت.
1. هدف شهید مطهری از نقد گزاره های تاریخی
همه عناصر هویت بخش انسان مانند دین و ملیت، عناصری تاریخی هستند و بروزهای عینی آنها در تاریخ منعکس شده است. از آنجا که عنصر دین، بیشترین اثربخشی را در هویت آدمی دارد، شهید مطهری به عنوان اسلام شناس، یکی از وظایف خود را نقد گزاره های تاریخی می بیند؛ زیرا وی، تاریخ را یکی از انواع رهیافت های قابل استفاده در دین پژوهشی می داند.
گزارش های تاریخی با وجود ارزش بسزایی که در تفکر آدمی دارند، گاه آفاتی به خود می گیرند. یکی از آفتهای مهمی که در پژوهشهای تاریخی مرتبط با دین به آنها توجه می شود، ورود تحریف و تداخل حق و باطل با یکدیگر است. به همین دلیل، ضرورت پالایش تحریفها به خصوص در مواردی که ارتباط زیادی با دین دارد، امری مهم تلقی می گردد؛ چرا که این گزاره ها در بیشتر موارد، ملاک عمل متشرعان قرار می گیرد.
بنابراین، روی آورد شهید مطهری که شخصیتی دغدغه مند در دفاع از مبانی دین اسلام است به تاریخ، بیشتر جنبه دفاعی داشته است.
گونه شناسی نقدهای تاریخی در آثار شهید مطهری
۲. امکان دست یابی به حقیقت وقایع از مباحث مهم معرفت شناسی است. مورخان بر این باورند که با استفاده از روش مناسب، می توان تحقیق و پژوهشی تاریخی با درجه بالایی از اعتماد به دست آورد. ای اچ کار در این باره می نویسد:
محقق در مسایل تاریخی، با نوعی اجتهاد می تواند صحت و سقم برخی ازنقلها را مورد نقد و بررسی قرار دهد.” دستیابی به واقع در پژوهش های تاریخی دشوار است، اما با ملاکهایی که از آنها با عنوان نقد درونی و نقد بیرونی یاد می شود، می توان میزا خطا را کاهش داد.
منبع جویی و دیرینه یابی به عنوان سنجش اعتبار
موضوع تاریخ، حوادث گذشته ای است که در زمان و مکان خاصی تحقق یافته است. بنابراین با روش حسی به ادراک درنمی آیند. بر این اساس در تاریخ از روش مشاهده غیر مستقیم که بررسی اسناد و مدارک تاریخی است، بهره گرفته می شود. اسناد درست و نادرست در راستای استخراج حقایق بررسی می شوند.
ساماران در این باره می نویسد:تاریخ با استفاده از اسناد و مدارک نوشته می شود . بنابراین، باید از یک متن تنظیم یافته و خالص، رویدادها را استخراج کرد و از درون سند به واقعیت و از نشانه ای ساده به مفهوم مسائل رسید.
واکاوی رجال سند
بسیاری از روایت های تاریخی به خصوص، روایتهای مربوط به صدر اسلام و سیره پیامبر اکرم و ائمه علی همراه با بیان سلسله اسناد است. توجه به اسناد و راویان این احادیث میتواند تا میزان زیادی درستی و نادرستی این روایت ها را آشکار سازد. در مقابل اهمال در اعتبار و اصالت اسناد سبب می شود اطلاعات کاذب، ناقص، نارسا و فاقد اعتبار به پژوهش راه یابد و آن را عقیم سازد.
